سیستم گرمایش از کف ( اجرای عایق کف )

زمان مطالعه: ۹ دقیقه

اجرای سیستم گرمایش از کف

علی رغم آنکه برای بسیاری از پیمانکاران محاسبات ریاضی مرتبط با نصب سیستم های گرمایشی دشوار می نماید اما چنانچه مجری در زمینه تأسیسات ماهر و با تجربه باشد یادگیری اصول سیستم گرمایش از کف بسیار آسان خواهد بود و مجهز شدن به چنین دانشی اغلب به عنوان برگ برنده و امتیازی بزرگ برای پیمانکاران و مجریان به شمار میرود. با این وجود عدم دقت در اجرای صحیح و نصب اصولی لوله ها در سیستم گرمایش از کف، مشکلات جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت چرا که بعد از ریختن ملات روی لوله های گرمایش از کف فرآیند تعمیر و اصلاح آن هم هزینه بر و هم واقعاً دشوار خواهد بود.

قبل از اجرای سیستم گرمایش از کف بایستی اجرای دیگر سیستم های تأسیساتی از جمله سیستم آبرسانی سیستم برق و فاضلاب صورت گرفته باشد. امروزه بسیاری از کارفرمایان سیستمهای فاضلابی را در سقف طبقه پایین و سیستم برق را در سقف کاذب اجرا میکنند با توجه به احتمال نشتی لوله های آبرسانی توصیه میشود در این سیستم نیز از سیستم کلکتوری بدون اتصال در کف با استفاده از نسل جدید لوله های پلیمری استفاده شود.

جای گذاری جعبه کلکتور

محل کلکتور باید توسط طراح و با هماهنگی کارفرما و سازنده در نظر گرفته شود. کلکتورها باید در محلی که بعدها در دسترس بوده و مشکلی ایجاد نکنند قرار گیرند. بدین منظور جعبه هایی برای نصب کلکتورها در آن طراحی شده و بنا به نوع کلکتورها در مدلهای مختلفی در بازار موجود است. معمولاً این جعبه ها با ارتفاع ۵۰ سانتی متر و در طول های مختلفی ارائه میشود. عمق اکثر این جعبه ها نیز حدود ۱۰ سانتی متر برای قرارگیری آسوده در میان دیوار است چرا که جعبه کلکتور باید در داخل دیوار مخفی شود.

به دلیل این که کلکتورها بتوانند عمل هواگیری سیستم را درست انجام دهند، باید به اصطلاح روی سیستم سوار شده و ارتفاع بیشتری داشته باشند، لذا جعبه کلکتور باید حداقل در ۳۰ سانتی متری کف تمام شده باشد. منظور از کف تمام شده پوشش نهایی کف است.

اختلاف ارتفاع در کف وجود داشته و در صورتی که این اختلاف ارتفاع بین دو سطح بیشتر از ۷۰ سانتی متر باشد آن گاه حتماً از جعبه کلکتور دیگری استفاده کرده و دو قسمتی که اختلاف ارتفاع دارند جدا می شود. سپس مدارهای مخصوص به هر ارتفاع به محل همان جعبه کلکتور برده شده و به کلکتور وصل می شود. رعایت تمام نکات نصب برای هر جعبه الزامی است.

اما در صورتی که این اختلاف ارتفاع زیر ۷۰ سانتی متر باشد، آنگاه از یک جعبه کلکتور استفاده کرده و فقط در محل بالاتر قرار میگیرد اگر به ناچار در محل پایین تر از کف قرار گیرد آنگاه زیر جعبه دوباره به اندازه ۳۰ سانتی متر بالاتر از کف تمام شده سطح بالاتر بالا میرود در این صورت عمل هواگیری از سیستم درست انجام خواهد شد.

لوله های اصلی رفت و برگشت سیستم گرمایش از کف

طبق مقررات ملی ساختمان خط اصلی لوله های رفت و برگشت باید حتماً پلیمری و از جنس PEX یا PERT از نوع تک لایه و چند لایه باشد. توصیه میشود در کف از روش خم زدن لوله های اصلی بدون استفاده از اتصال استفاده شود، در صورت اجرای لوله های اصلی در کف این لوله ها در بستر زیرین عایق کف سیستم گرمایش از کف اجرا خواهد شد.

دو لوله هم سایز از منبع حرارتی که میتواند شامل پکیج حرارتی، موتور خانه مرکزی و باشد به محل جعبه کلکتور رفته و نصب میشود. برای جلوگیری از اشتباه بهتر است لوله رفت و برگشت با استفاده از نوار عایقهای رنگی لوله ای و یا علامت های قرمز و آبی حتماً تفکیک شود. ضمن این که می توان لوله ها را در جعبه کلکتور به کلکتور وصل کرده و حتی نصب لوله ها در منبع حرارتی را انجام داد.

با توجه به فاصله خطوط رفت و برگشت لوله اصلی سیستم گرمایش از کف از منبع حرارتی مخصوصاً موتورخانه مرکزی اختلاف دمایی از منبع حرارتی تا خود کلکتورها نیز وجود دارد. بهتر است کلکتورهای رفت و برگشت قبل از اجرای لوله کشی در جعبه کلکتور بسته شوند. در زمان نصب این کلکتورها نصب شیر قطع و وصل روی ورودیهای اصلی كلكتور الزامی است. امرزوه این شیرها به صورت شیر زانویی استفاده میشود.

برای آن که لوله ها آسیب کمتری ببیند بهتر است که اجرای سیستم گرمایش از کف پس از اتمام کارهای سقف دیوار و گچکاری انجام گیرد و حتی نازک کاری و سفیدکاری گچ تا نیم متر مانده به کف زمین انجام گرفته باشد.

کف سازی قبل از اجرای عایق کف

در صورت اجرای لوله های تاسیساتی در بستر زیرین، باید کف سازی انجام شود. شاید بهترین حالت برای کف نهایی زیر عایق، حدود ۱ سانتیمتر از بالاترین مکان کف که اغلب در محل گره های لوله های تاسیساتی است، باشد. باید توجه داشت که کف تمام شده نیز خیلی نباید بالا بیاید.

کف تمام شده برای اجرای عایق کف در سیستم لوله کشی گرمایش از کف باید کاملاً مسطح باشد. در صورت عدم اجرای صحیح کف سازی مشکلاتی به وجود خواهد آمد. اولین مشکل آن که اگر کف مسطح نباشد عایق و بالطبع لوله های کف روی همان بستر اجرا میشود که اگر لوله ها به صورت شیبدار اجرا شود و کف دارای شیب باشد

سیستم گرمایش از کف دچار اختلال در هواگیری خواهد شد. مشکل بعد این که در حالتی که قرار است سطح با کف پوشی از قبیل سنگ، سرامیک پارکت و … پوشانده، کف زیر کف پوش حتماً باید مسطح باشد، در غیر این صورت پیمانکار مربوطه آن را مسطح میکند در صورت مسطح نبودن کف قبل از عایق در بعضی نقاط مقدار ملات روی لوله چند سانتی متر با نقاط دیگر اختلاف خواهد داشت.

همین امر سبب میشود تا در بعضی از نقاط کف در دماهای یکسان منبع حرارتی دمای بالاتر و در بعضی از نقاط به دلیل ازدیاد کف تمام شده، دمای کمتری ایجاد شود جهت از بین بردن سرمای کف و بالا بردن دمای آن کاربر به منبع حرارتی مراجعه کرده و دما را بالاتر میبرد. این دستکاری ناآگاهانه سبب میشود تا نقاطی که دمای بالاتری داشت گرم تر شده و مکانهایی که سرد بود به دمای معتدل برسد. همین امر باعث جلوگیری از آسایش حرارتی مناسب و گرم نشدن یکسان کف توسط سیستم گرمایش از کف خواهد شد.

بعد از مسطح کردن کف در صورتی که کف در بستر سرد و مرطوب باشد، بهتر است از عایق های ضد رطوبت استفاده شود. عایقهایی همچون قیرگونی ایزوگام و یا حتی پشم شیشه در زیر عایق کف گرمایش از کف کمک شایانی در جلوگیری از هدر رفت انرژی در بستر سرد خواهد کرد.

کف تمام شده برای اجرای عایق کف در سیستم لوله کشی گرمایش از کف باید کاملاً مسطح باشد. در صورت عدم اجرای صحیح کف سازی مشکلاتی به وجود خواهد آمد. اولین مشکل آن که اگر کف مسطح نباشد عایق و بالطبع لوله های کف روی همان بستر اجرا میشود که اگر لوله ها به صورت شیبدار اجرا شود و کف دارای شیب باشد

سیستم گرمایش از کف دچار اختلال در هواگیری خواهد شد. مشکل بعد این که در حالتی که قرار است سطح با کف پوشی از قبیل سنگ، سرامیک پارکت و … پوشانده، کف زیر کف پوش حتماً باید مسطح باشد، در غیر این صورت پیمانکار مربوطه آن را مسطح میکند در صورت مسطح نبودن کف قبل از عایق در بعضی نقاط مقدار ملات روی لوله چند سانتی متر با نقاط دیگر اختلاف خواهد داشت.

همین امر سبب میشود تا در بعضی از نقاط کف در دماهای یکسان منبع حرارتی دمای بالاتر و در بعضی از نقاط به دلیل ازدیاد کف تمام شده، دمای کمتری ایجاد شود جهت از بین بردن سرمای کف و بالا بردن دمای آن کاربر به منبع حرارتی مراجعه کرده و دما را بالاتر میبرد. این دستکاری ناآگاهانه سبب میشود تا نقاطی که دمای بالاتری داشت گرم تر شده و مکانهایی که سرد بود به دمای معتدل برسد. همین امر باعث جلوگیری از آسایش حرارتی مناسب و گرم نشدن یکسان کف توسط سیستم گرمایش از کف خواهد شد.

بعد از مسطح کردن کف در صورتی که کف در بستر سرد و مرطوب باشد، بهتر است از عایق های ضد رطوبت استفاده شود. عایقهایی همچون قیرگونی ایزوگام و یا حتی پشم شیشه در زیر عایق کف گرمایش از کف کمک شایانی در جلوگیری از هدر رفت  انرژی در بستر سرد خواهد کرد.

نحوه اجرای عایق کف

عایق کف میتواند از انتقال حرارت به سمت پایین و در نهایت هدررفت انرژی جلوگیری کند. مزیت دیگر آن که چون لوله های کف باید در بستر مناسبی خوابانده شود تا از صدمات احتمالی به آن جلوگیری شود دستیابی به این مهم توسط  عایق کف امکان پذیر است. این دو مزیت مهم باعث شده تا عایق کف زیر لوله ها در سیستم گرمایش از کف از الزامات مهم این سیستم باشد. برای عایق کف میتوان از انواع مختلف تولید شده در بازار استفاده کرد.

برای انتخاب عایق مناسب باید نکاتی را مدنظر قرار داد بهتر است عایق کف کمترین میزان درز را داشته باشد. یعنی به جای استفاده از مدل ورق ورق نوع رولی آن انتخاب شود. همچنین میزان چگالی درصد وزنی عایق مهم است و هرچه این چگالی بالاتر باشد آن عایق برای جلوگیری از اتلاف انرژی مناسب تر خواهد بود چرا که چگالی بالا در موقع ریختن ملات کف باعث عدم خروج آب از ملات کف شده و در نتیجه ملات خشک نشده و سفت تر میشود.

معمولاً عایق های کف در بازار برای سیستمهای گرمایش از کف از چگالی حداقل ۲۰ کیلوگرم بر متر مکعب شروع شده و تا حدود ۴۰ کیلوگرم بر متر مکعب می رسد. حداقل ضخامت انواع عایق کف در سیستمهای مسکونی طبق جداول استاندارد باید ۳ سانتی متر و حداکثر این ضخامت نیز باید در حدود ۵ سانتی متر با همان  چگالی ۲۵ کیلوگرم بر متر مکعب باشد.

عایق کف میتواند از انتقال حرارت به سمت پایین و در نهایت هدررفت انرژی جلوگیری کند. مزیت دیگر آن که چون لوله های کف باید در بستر مناسبی خوابانده شود تا از صدمات احتمالی به آن جلوگیری شود دستیابی به این مهم توسط عایق کف امکان پذیر است. این دو مزیت مهم باعث شده تا عایق کف زیر لوله ها در سیستم گرمایش از کف از الزامات مهم این سیستم باشد.

برای عایق کف میتوان از انواع مختلف تولید شده در بازار استفاده کرد. برای انتخاب عایق مناسب باید نکاتی را مدنظر قرار داد

بهتر است عایق کف کمترین میزان درز را داشته باشد. یعنی به جای استفاده از مدل ورق ورق نوع رولی آن انتخاب شود. همچنین میزان چگالی درصد وزنی عایق مهم است و هرچه این چگالی بالاتر باشد آن عایق برای جلوگیری از اتلاف انرژی مناسب تر خواهد بود چرا که چگالی بالا در موقع ریختن ملات کف باعث عدم خروج آب از ملات کف شده و در نتیجه ملات خشک نشده و سفت تر میشود.

معمولاً عایق های کف در بازار برای سیستمهای گرمایش از کف از چگالی حداقل ۲۰ کیلوگرم بر متر مکعب شروع شده و تا حدود ۴۰ کیلوگرم بر متر مکعب می رسد. حداقل ضخامت انواع عایق کف در سیستمهای مسکونی طبق جداول استاندارد باید ۳ سانتی متر و حداکثر این ضخامت نیز باید در حدود ۵ سانتی متر با همان چگالی ۲۵ کیلوگرم بر متر مکعب باشد.

بهترین عایق تولید شده برای استفاده در کف در کشور ایران، عایق XPE ( پلی اتیلن کراسلینک با چگالی ۳۰ کیلوگرم بر متر مکعب و به صورت رولهای ۲۵ متری و با رنگ زرد است. با توجه به هزینه اولیه بالای عایق با روکش متالایز، استفاده از این نوع عایق راندمان قابل توجهی روی سیستم گرمایش از کف نخواهد داشت.

برای شروع اجرای عایق کاری ابتدا باید عایقهای پیرامونی را نصب کرد. عایق پیرامونی که در کنار دیواره ها استفاده میشود به دو علت مهم به کار می رود

۱ – ملات ریخته شده را باید داخل ظرفی بریزیم که بتواند انبساط و انقباض را کنترل  کند.

۲- عایق پیرامونی باعث جلوگیری از هدر رفت انرژی و حرارت ملات کف از دیواره های کناری می شود.

جنس عایق پیرامونی میتواند همانند کف بوده و طول آن نیز حدود ۸ تا ۱۰ سانتیمتر باشد و اضافه آن پس از ملات ریزی بریده شود.

در هنگام عایق کاری کف باید احتیاط کرد تا در هنگام نصب لوله ها هیچ گونه مصالحی از قبیل شن و سنگ روی لایه عایق باقی نمانده باشد. شایان ذکر است که تمامی کف مورد نظر برای سیستم گرمایش از کف باید توسط عایق کف پوشانده شود حتماً قبل از اجرای عایق کاری گچکاری سقف ها تا نیم متری زمین و همچنین در سرویسها کاشی کاری انجام بگیرد ممکن است مجری تصور کند که به دلیل عدم اجرای سیستم گرمایش از کف جاهایی مانند داخل کمدها زیر کابینت ها دکوراسیونهای ثابت و حتی زیر یخچال نیازی به اجرای عایق کف ندارد.

در صورتی که بهتر است برای جلوگیری از انتقال حرارت این قسمتها نیز با عایق پوشانده شود. با توجه به محاسبات و بررسیهای انجام شده به نسبت عایق نکردن گوشه ای از کف مقدار زیادی حرارت از آن قسمت اتلاف خواهد شد.

همچنین درزهای بین عایقها باید به وسیله نوار یا چسبی پیوسته شود تا هدر رفت انرژی به حداقل ممکن برسد. بسیاری از مجریان و نصابان سیستم گرمایش از کف تمایل دارند وقتی عایق را در کف قرار میدهند از جای خود تکان نخورد. انواع عایقهای موجود در بازار را میتوان با چسب و از پشت به کف چسباند ولی باید دقت کرد که فومها و عایقهای موجود با چسب، خاصیت اشتعال زایی زیادی داشته و نکات ایمنی در این مورد باید کاملا رعایت شود. ضمن اینکه برای چسب زدن زیر ،عایق باید کف در زیر عایق کاملاً مسطح باشد.

بعضی از مجریان و نصابان عایق را در کف پیچ یا میخ میکنند که خود عامل انتقال حرارت از کف به زیر عایق است. استفاده از وسایل فلزی از روی عایق تا زیر کف عایق شده به هیچ عنوان مجاز نیست. معمولاً در حالتی که لوله روی عایق خوابانده شود. بسیاری از انواع عایق و فومهای کف به صورت کاملاً ثابت مانده و مشکلات را حل می کنند.